Grumman F-9F Panther modeli inşaatı ("Dahta"dan model jet yapımı )

[Özgür Evren Varol]

Bugünden birkaç kare...

 

[Üye silindi 8682]

Güdüm skeyl olmaz ama roket motoru koyabilsem dadından yenmez...

Abisi sen yaparsın, hem güdüm niye olmasın roket skeyl olduğunu biliyor mu? (ısıya,harekete, sese duyarlı sensorlar neyin) , vaktin yoktur.
Maşallah delikanlıya , kıyafeti bile uyumlu.

 

[Sumer Yamaner]

Vayyy yakışıklı bi push back'çi bulmuşsun!

 

[Özgür Evren Varol]

Gelelim günün raporuna...

Öncelikle, öğlen saatlerinde henüz uçuşa gitmeden önce evde yaptığım son kontrollerde burun dikmesinin sıkışıp kaldığını ve toplanmadığını farkettim. Son iki üç günde toplam 58 kere! (gerçek rakamdır, ünitenin bütünleşik sayacı var) sorunsuz çalışan retract tam evden çıkmaya bir saat kala sıkışır mı arkadaş! Ya havle diyerekten jet hızıyla giriştim, retractı dağıttım, ne hikmetse aktuatörün iç içe geçmeli (teleskopik) dişli mil grubu sıkışıp kalmış. Anca WD40 sıkıp silindiri mengene ile tutup çevirerek gevşetebildim. Gevşettim gevşetmesine de bir önceki aktüatörde olan boşluk sorununa benzer bir sorun başladı bu sefer de. Ama en azından çalışıyor, tekerlek toplanıyor ve açılıyor sorunsuz. En kötü durumda ya iniş takımlarını toplamam, ya da burun açılmazsa ana dikmeler üzerine iner burnu sürterim, nasılsa burun 3D yazıcıdan çıkma birşey, yenisini yapmak çok da dert değil diyip uçuşu iptal etmedim.

Sahada önce yerde kapsamlı bir motor testi yaptım. Uçmadan önce yakıt sisteminde bir sorun olmadığından emin olmak gerek. Bu test başarılı olunca da retractları kontrol ettim, iki kez sorunsuz açılıp kapanınca tamamdır diyerekten 51. uçuşu için panteri gökyüzüyle buluşturduk.

Nispeten sakin bir uçuş sonrası normal bir şekilde indim. İniş takımları sorunsuz bir şekilde toplanıp açıldılar. Ama ana iniş takımı kapakları ile ilgili başka bir sorun ile karşılaştım. Açıkçası sorun da denemez ve aslen böyle birşey yaşayacağımdan emindim ve çözümü de fikren hazır Olay şu, bu yeni iniş takımı ve kapak kontrolcüsünün bir güvenlik özelliği var, o da iniş takımlarının kapak açma veya kapatma operasyonu tamamlandıktan sonra (tanımlanmış olan maksimum motor çalışma süresi aşıldığında) kapak servolarının sinyalini kesiyor. Burdaki amaç, eğer bir şekilde kapaklarda sıkışma vs varsa servoların sürekli olarak çalışmak zorunda kalıp yanmasını engellemek olarak açıklanmış. Daha iki hafta önce bir kapak servosu kömür olmuş birisi olarak bu özelliğe "iyi düşünülmüş birşey" diyebiliyorum Tabi sinyali kesilen servoların "boşa" düşmesi ile birlikte eğer kapaklar açılıyorsa diye de bir ilave yapmışlar, her 10 saniyede bir kapak servoların sinyalini açıp bir saniye boyunca açık tutarak kapalı pozisyonlarına geri dönmelerini sağlamışlar. Sonrasında yine 10 saniyelik bir "serbest zaman" şeklinde devam eden bir döngü bu.

Panterin ana iniş takımı iç kapaklarının modelin uçuşu sırasında gövde içinde oluşan hava basıncı nedeniyle açılma eğiliminde olduğunu zaten biliyoruz, bu kapağı tutan servonun sürekli güç altında olduğu durumda bile kapaklar aralanabiliyordu, şimdi bir de servo güçsüz kalınca kapaklar sonuna kadar açıldılar Böylece uçuşun iniş takımları toplu olan evresi, 10 saniye sonuna kadar açık kapaklar, sonra bir saniye kapalı kapaklar, döngüsü ile geçti

Bu sorunu gidermek pek zor olmayacak, basit bir şekilde kapak servosunu bir retract servosu ile değiştireceğim. Retract servoları yaklaşık 180 dderecelik bir hareket yapıp iki uçta kendilerini sımsıkı tutacak şekilde tasarlanmış servolardır ve torkları (dişli yapıları) nedeniyle de boştayken bile kolay kolay dönmeyen servolardır. Dahası kapakların tam kapalı olduğu anda kontrol çubuğunun tam servo merkezine çakışık olacak bir geometride kurulum yaparak kapaklara etki eden kuvvetin servo yekesi üzerinde herhangi bir moment oluşturmasının önüne geçerek bir nevi mekanik kilitleme oluşturacağım. Bunlarla birlikte kapakların havada sürekli açılıp açılıp kapanması sorunu aşılacaktır.

İlk uçuştan sonra sahaya gelen bir arkadaş yeni tamamladığı bir uçağının (30 cc Yak 54) son kontrollerini ve maiden uçuşunu yapmak için benden yardım istedi. O uçak ve motoru üzerinde epey bir vakit harcadık, neyse ki sonunda gayet güzel bir şekilde maideni yaptım hatta havada kumandayı sahibine de vererek uçmasını sağladım. Tüm bu çabalar 3. uçuşu yapmama engel oldu ama önemli de değil.
Günün ikinci ve son uçuşunda yine Jack'in 50cc lik extrası ile kol uçuşu yaptık, bu sefer geçen haftalara göre daha yakın kolda uçabildik, epey keyifliydi. Hatta inmeden önceki son geçişte hem ben hem de Jack ters uçuşta geçtik. Kol mesafemiz biraz açıldı haliyle ama yine de güzel bir görüntü oldu. Yukarıdaki iniş takımları açık haldeki alçak ters geçiş fotosu da bu ana ait. Sonrasında dönüp gelip sorunsuz bir inişle günü tamamladım.

Şu aşamada en büyük sorunum burun tekeri retractı. Sanırım burada köklü bir değişiklik yapmak gerekli olacak, ilerleyen günlerde göreceğiz...

 

[Üye silindi 8682]

Hayli yoğun ve keyifli bir gün olmuş anlaşılan.
Hani derler ya "bekara karı boşamak kolay" Genelde hafif ve köpük modellerle uğraşan birine kolay gibi görünse de" kapaksız modeller kullanan biri olarak" yorum yapmama izin verirsen.
Oyuncaklarda ve farklı yerlerde kullanılan bir "nihayetsiz dişli " olayı var.
Aslında mini birer stop switch ve nihayetsiz dişliye sahip servo motor la bu kapakların aralanması sorunu ortadan kalkabilir mi?
Bu sorunu twin engine kargo uçağının kargo kapağında yaşamıştım. Model büyükce olunca oynamak kolay geliyordu ve o tarz bır mekanizma yapmıştım. Benimki daha çok mekanik/elektronik çözümdü.. Phanter de hayli büyük ve ağır bir model olduğundan ufak tefek oynamalara izin verir sanırım.
Kolay gelsin.

 

[Sumer Yamaner]

Hayli yoğun ve keyifli bir gün olmuş anlaşılan.
Hani derler ya "bekara karı boşamak kolay" Genelde hafif ve köpük modellerle uğraşan birine kolay gibi görünse de" kapaksız modeller kullanan biri olarak" yorum yapmama izin verirsen.
Oyuncaklarda ve farklı yerlerde kullanılan bir "nihayetsiz dişli " olayı var.
Aslında mini birer stop switch ve nihayetsiz dişliye sahip servo motor la bu kapakların aralanması sorunu ortadan kalkabilir mi?
Bu sorunu twin engine kargo uçağının kargo kapağında yaşamıştım. Model büyükce olunca oynamak kolay geliyordu ve o tarz bır mekanizma yapmıştım. Benimki daha çok mekanik/elektronik çözümdü.. Phanter de hayli büyük ve ağır bir model olduğundan ufak tefek oynamalara izin verir sanırım.
Kolay gelsin.

SumeronicsRC üretimi sıkışma kontrollü kontrolcüler olursa switch de gerekmez.
Hatta devrenin üzerine Electron ya da Robart amblemi bile koyarız gerekirse.

 

[Anıl Tosunlar]

Yıl 2045 - Rc Kolik Forumları

@Özgür Evren Varol : Bugün nükleer füzyon motorlu uçağımın maiden uçuşunu gerçekleştirdik. İnis takimi kapakları hala sorunlu ama bir ters uçuşla sorunu halledip indim.

@Sumer Yamaner : Sumeronics rc nin manyetik levitasyonlu iniş takımını kullansaydın böyle şeylerle uğraşmazdın

@Deniz Tanrıverdi Not: Pilot Yüzbaşı Volkan Hava Kuvvetleri Komutanı

 

[Mehmet Kucuksari]

Bugünden birkaç kare...

Delikanlımızın da maşallahı var

 

[Özgür Evren Varol]

Hayli yoğun ve keyifli bir gün olmuş anlaşılan.
Hani derler ya "bekara karı boşamak kolay" Genelde hafif ve köpük modellerle uğraşan birine kolay gibi görünse de" kapaksız modeller kullanan biri olarak" yorum yapmama izin verirsen.
Oyuncaklarda ve farklı yerlerde kullanılan bir "nihayetsiz dişli " olayı var.
Aslında mini birer stop switch ve nihayetsiz dişliye sahip servo motor la bu kapakların aralanması sorunu ortadan kalkabilir mi?
Bu sorunu twin engine kargo uçağının kargo kapağında yaşamıştım. Model büyükce olunca oynamak kolay geliyordu ve o tarz bır mekanizma yapmıştım. Benimki daha çok mekanik/elektronik çözümdü.. Phanter de hayli büyük ve ağır bir model olduğundan ufak tefek oynamalara izin verir sanırım.
Kolay gelsin.

Mehmet Bey, bahsettiğiniz sistem (veya benzerini diyelim) ilk inşaat sırasında düşünmüştüm ama uygun bulmayarak listeden çıkartmıştım. Uygun bulmama sebebim çalışmayacağı endişesinden çok yer/kurulum/uygulama ve mekanik karmaşıklık çekinceleriydi. Evet Panther büyük bir model ama bu kısmı görseniz o kadar sıkış tıkış ki, ciddi yer sorunu var

Benim mühendislik doktrinimde iki temel prensip vardır, ilki olabildiğince basit yapmak, ikincisi de dönen tekere çomak sokmamak ?

Panther zaten hayli karmaşık bir sistemler bütünü, o yüzden bileşenleri elimden geldiğince basite indirgeyecek şekilde çalışır olmalarını istiyorum, (iniş takımı kontrolündeki değişiklik de bu “basitleştirme” planının bir parçası) Kapak mevzusunda da tek bir servoyla halledebilme şansım olan bir işi servo+dişli+end switchler+ilave kontrol devresi gibi bir sistemle karmaşıklaştırmak ilk prensibe hayli ters düşüyor

Dahası, servo haricindeki kapak sistemi gayet güzel bir şekilde çalışıyor, ikinci prensip gereği bu sisteme çomak sokup değişiklik yapmak istemem

Sorun da çözümü de aslında gayet basit, kapakların kapalı konumlarında servo koluna moment uygulamayacak bir geometriye getirmek bile yeterli, ben işimi biraz daha sağlama alıp elimde atıl durumda bekleyen retract servosunun bu iş için biçilmiş kaftan olan 180 derecelik hareket kabiliyetini de ekleyerek hem sorunu çözdüm hem de yine bu 180 derecelik hareketin sağladığı ilave atımdan faydalanarak kapaklardaki bağlantı noktalarını biraz daha dışarı alarak kapak kontrolünün moment kuvvetini arttırıp sistemi daha iyi hale getirdim.

Eski sistemin geometrisi şu şekildeydi:

Kapaklar kapalıyken servo pozisyonu:

Kapaklar açıkken servo pozisyonu:

kapakların kapalı olduğu durumda servo kolu ile kontrol çubuğu arasında bir açı olduğu görülüyor, bu da kontrol çubuğuna gelen bir kuvvetin servo üzerinde moment olarak etkimesine neden oluyor. (Hızlî uçuşta eğer motor tam gazda değilse hava girişlerinden gövde içine giren ve motor tarafından emilmeyen hava gövde içinde bir basınç artışına neden oluyordu ve bu da kapakları dışa doğru zorluyor, kapaklar da kontrol çubuğunu çekerek servoya yük bindiriyordu) Bu moment servonun tutunma torkunu aşınca da servo daha fazla dayanamayıp geriye hareket ediyor ve kapaklar aralanıyordu.

Yeni sitemde yukarıda da bahsettiğim üzere hem servoyu hem de bağlantı geometrisini değiştirdim:

Kapaklar kapalı iken servo ve kontrol çubuğu geometrisi:

Kapaklar açık iken servonun durumu:

Yeni sistemde hem açık hem kapalı halde bir nevi mekanik bir kilitlenme var. Örneğin kapaklar kapanırken servonun yekesi saat yönünün tersine hareket ediyor ve en üst noktayı aşıp fotoda görünen yerde duruyor. Servonun özelliği gereğince mekanik olarak daha fazla hareket etmesi imkansız, yani çubuktan tutup istediğimiz kadar asılalım o tarafa doğru daha fazla hareket etme şansı yok, yani servoda elektrik olmadığı zaman bile kapaklar ne kadar zorlarsa zorlasın servoyu bir derece bile çeviremezler.

Aşağı pozisyonda herhengi bir kilitlemeye ihtiyaç yok ama bu pozisyonda mekanik olarak doğrusal atımı son milimine kadar kullanmış oluyorum, bu sayede de kapaklardaki yekeleri yaklaşık 4 mm daha dışa alabildim (yekelere binen kuvvet de azalmış oldu)

SumeronicsRC üretimi sıkışma kontrollü kontrolcüler olursa switch de gerekmez.
Hatta devrenin üzerine Electron ya da Robart amblemi bile koyarız gerekirse.

Sıkışma farkındalığını nasıl sağlıyorsun abi? Servonun akımını mı takip ediyorsun yoksa pozisyon geri bildirimi veya encoder gibi bir sistem mi var?

 

[Sumer Yamaner]

Sendeki retract kontrolcüde olduğu gibi akım kontrollü...

 

[Üye silindi 8682]

Özgür bey , detay bilgilendirme için teşekkürler. Benim önerilerime bakmayın bir nevi " bekara karı boşamak" gibi oluyor... Bizler (elektrikli modellerle uğraşanlar) biraz büyükce bir model yapınca, bir dolu boş alan oluşuyor. Panther de ki karmaşa ve sıkışıklığı göz ardı edip sanki en büyük sorun kapaklarmış gibi düşündüm. Servo ve kontrol ettiği yüzey arasındakik ek ve bağlantılarda ki minik boşluklar en sonunda daha fazla biir boşluk olarak kontrol yüzeyine yansıyor. Üstelik panther deki iç basınç maruz kalmıyoruz. Bernoulli nin neden olduğu etki kapağı yerinden oynatıyor.
Kolay gelsin. Konularınızda çok şey öğreniyoruz.

 

[Özgür Evren Varol]

Sendeki retract kontrolcüde olduğu gibi akım kontrollü...

Bendekinde akım kontrolü yok ki servolar için?? Acaba ben servolara takılı kalmışken sen retract motorlarından mı bahsediyorsun burada

 

[Özgür Evren Varol]

Özgür bey , detay bilgilendirme için teşekkürler. Benim önerilerime bakmayın bir nevi " bekara karı boşamak" gibi oluyor... Bizler (elektrikli modellerle uğraşanlar) biraz büyükce bir model yapınca, bir dolu boş alan oluşuyor. Panther de ki karmaşa ve sıkışıklığı göz ardı edip sanki en büyük sorun kapaklarmış gibi düşündüm. Servo ve kontrol ettiği yüzey arasındakik ek ve bağlantılarda ki minik boşluklar en sonunda daha fazla biir boşluk olarak kontrol yüzeyine yansıyor. Üstelik panther deki iç basınç maruz kalmıoruz. Bernoulli nin neden olduğu etki kapağı yerinden oynatıyor.
Kolay gelsin. Konularınızda çok şey öğreniyoruz.

Mehmet Bey, her model, ister köpük olsun ister kompozit veya balsa inşaat, başlıbaşına kendine has bir proje benim gözümde. Hepsinin kendi problemleri, çözüm alternatifleri var. Zamanında birisinin modelcilik için "problem çözme sanatı" gibi bir benzetme yaptığını duymuştum, çok doğru ve benim açımdan da bu işi keyifli kılan şey de tam olarak bu. Her yeni model yeni bir dünya, inşaata başlarken belki de hayal bile edemediğimiz sorunlarla karşılaşıp elimizdeki çözüm havuzundan en uygun olanını seçip uygulayarak veya gerektiğinde tamamen yeni yöntemler icat ederek o sorunları bir bir çözüp modeli tamamlamak ve sonrasında da uçtuğunu görüp "başardım" diyebilmek büyük keyif.

 

[Sumer Yamaner]

Servoya nereden geldi konu onu anlamadım!

 

[Özgür Evren Varol]

Muscat Tayyare Fabrikasında dünün menüsünde Pantherin kanatlarına az biraz karakter katmak vardı...

Pantherin inşaatı sırasında tamamen şans eseri elime ödünç bir kesim makinası (Silhouhette Portrait 2) geçmişti, bu makina ile gövdedeki boyamalar için maske kesmiştim, makinadan da hayli memnun kalmıştım. Sonrasında kanatlardaki boya öylesine "idareten" atıldığı için de üzerine detayları eklemek de istememiştim. Sonrasında da bu ödünç makinayı geri vermemiz gerekmişti ve yeni maskeler kesme şansım olmamıştı. Bu makinayla olan kısa süreli tecrübemin tadı damağımda kalmıştı. Sonrasında da benzer bir makina edinme konusu da hep aklımınbir kenarında idi. Gözüme de daha büyük ve daha fazla özelliği olan Cameo 4'ü kestirmiştim, ama büyük ve ağır olması hem nakliye bedellerini anlamsızlaştırıyor hem de evde zaten hayli sıkıntılı olan "nerede tutacağım" sorusuna sağlıklı bir cevap bulamadığım için erteliyordum. Ödünç olarak kullandığım portrait 2 makinası küçük ve kompak olmasına rağmen özelliklerini yetersiz bulduğum için ona da elim varmıyordu bir türlü. Velhasıl, yakın zamanda aynı firma Portrait modeline bazı özellikler ekleyip iyileştirdi ve portrait 3 olarak piyasaya çıkarınca bu meret benim ihtiyacım için yeterlidir dedim ve vakti gelince de makinayı edindim. Dün ilk kez de panther için kullandım. KAnatlarda önce yazıları direk kendinden yapışkanlı Oracal 651Vinil siyah folyodan kesip yapıştırdım. Sonucu beğenmedim açıkçası, maske kesipboyamak her zaman için ilk tercihim olur, bu denemeyle de bunu pekiştirmiş oldum. Ama şu aşamada yeterli diyelim. Nasılsa kanatlardaki boya komple yenilenecek. Hava kuvvetleri forsları için ise eski usul maske kesip boyayarak yaptım. Sonuç aşağıdaki fotolarda görülmekte:

Yazı ve numaralar için kestiğim siyah vinil:

Bunlar da forslar için kesilen maskeler ve uygulamasından birkaç fotoğraf: